Các món ngon với rau kinh giới dường như là điều không mấy xa lạ trong bữa cơm hàng ngày của người dân Việt Nam. Những món ăn mang hương vị thơm ngon của rau kinh giới sẽ càng khiến các thành viên thổn thức và không thể buông đũa. Hơn thế nữa các bài thuốc từ rau kinh giới là điều mà không ai có thể phủ nhận và ngày càng được sử dụng rộng rãi hơn. Hầu hết mọi người đều biết loại rau này có thể trị bệnh nhưng ít ai biết cách chế biến ra các bài thuốc cũng như công dụng cụ thể của nó. Dưới đây là công dụng và một số bài thuốc dân gian từ loại rau này mà tintuxs.com tổng hợp được, cùng tham khảo nhé!
Công dụng của rau kinh giới
Rau kinh giới còn gọi là giả tô, khương giới, người Tày gọi là nhả nát hom. Thân vuông có lông mịn, cao 30 – 50cm, mọc thẳng đứng. Lá mọc đối, phiến lá thuôn nhọn, mép có răng cưa, mặt nhám, gân lá nổi rõ ở mặt dưới. Hoa nhỏ không cuống, màu xanh lơ nhạt, mọc khít nhau thành bông lệch ở đầu cành. Quả nhẵn có 4 hạch nhỏ. Kinh giới có nguồn gốc ở châu Âu và vùng bắc châu Á. Nó được trồng rộng rãi tại Việt Nam làm rau gia vị.
Lương y Bùi Đắc Sáng cho biết rau kinh giới có vị cay, tính ấm. Nó có tác dụng giải cảm, chống co cứng; trị cảm phong thấp, nhức đầu ê ẩm, đau mình, lở ngứa. Kinh giới tuệ, tức nụ hoa kinh giới. Đây là vị thuốc Đông y chữa hắt hơi, sổ mũi; phong ngứa mề đay do có tác dụng tiêu độc; chống dị ứng, giảm ngứa, viêm mũi dị ứng, viêm xoang. Dịch chiết từ nụ hoa kinh giới có khả năng ức chế các phản ứng dị ứng tại chỗ, ngừa cảm mạo phong hàn, viêm xoang, viêm mũi,… Ngoài chữa cảm mạo, dị ứng, viêm xoang, rau kinh giới còn có tác dụng chữa các chứng thổ huyết, chảy máu cam, đại tiểu tiện ra máu, chữa đau bụng, đầy bụng,…
Chữa viêm mũi, viêm xoang với rau kinh giới
Năm 2011, trên tạp chí khoa học Experimental Biology and Medicine (Y sinh học thực nghiệm), nhà khoa học Hàn Quốc Hui-Hun Kim và cộng sự đã công bố nghiên cứu chứng minh vị thuốc kinh giới tuệ có khả năng chống dị ứng, giảm mẫn cảm. Nhiều nghiên cứu cho thấy dịch chiết từ kinh giới tuệ có khả năng ức chế các phản ứng dị ứng, chữa viêm xoang, viêm mũi hiệu quả.
Theo lương y Sáng, nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng, viêm xoang trên cơ địa dị ứng là người bệnh mẫn cảm khi tiếp xúc với các yếu tố như phấn hoa, bụi, nấm mốc, lông thú, nước hoa,… Các phản ứng ban đầu là hắt hơi, ngứa mũi, nghẹt mũi, chảy nước mũi,… Sau đó sẽ dẫn đến viêm mũi, viêm xoang. Bệnh rất hay tái phát nếu không điều trị nguyên nhân.
Phương pháp giải mẫn cảm dị ứng là định kỳ (2 – 4 tuần) tiêm kháng nguyên gây dị ứng vào cơ thể bệnh nhân với liều tăng dần giúp cơ thể thích nghi với kháng nguyên. Lúc này cơ thể bệnh nhân sẽ sinh ra các kháng thể. Từ đó làm giảm nguy cơ bị dị ứng khi tiếp xúc với các yếu tố mẫn cảm. Phương pháp này có xác suất thành công khoảng 70 – 80%. Thông thường liệu trình điều trị bằng kháng nguyên. Điều trị từ 6 – 12 tháng bệnh mới bắt đầu có tiến triển. Đồng thời phải tùy loại dị ứng có khi kéo dài 1 – 3 năm. Người bệnh ở Việt Nam thường tìm phương pháp giải dị ứng đơn giản và ít tốn kém hơn, như sử dụng rau kinh giới.
Chữa bệnh với các bài thuốc từ kinh giới
- Trị cảm phong thấp, sởi, dị ứng: Hoa, lá, cành kinh giới lượng 20g sắc uống trị cảm phong thấp, nhức đầu ê ẩm, đau mình, không có mồ hôi (hoặc đổ mồ hôi khi gặp gió lạnh), trẻ em lên sởi, lở ngứa.
- Dị ứng ngứa: Hoa kinh giới sắc cùng hoa húng quế. Mỗi loại 12g chữa mẩn ngứa do dị ứng ngoài da.
- Nhức đầu, viêm mũi: Hoa kinh giới tán bột mịn, uống 4g/lần với nước chè nóng. Nó sẽ giúp chữa gió lạnh, nhức đầu, chảy nước mũi, máu mũi.
- Cảm sốt: Kinh giới 8g sắc cùng bạc hà 8g. Sau đó chia 2 – 3 lần uống trong ngày, chữa cảm phong nhiệt.
- Chữa loét: Kinh giới thán sao 20g sắc uống; ngoài ngâm rửa bằng nước bồ kết sắc uống chữa hậu môn, trực tràng lở loét.
- Đau nhức xương khớp: Kinh giới tươi 50g giã, vắt lấy nước cốt uống. Còn bã thì dùng đánh gió chữa cảm, đau nhức các đầu xương.
Lưu ý khi sử dụng kinh giới
Cây kinh giới là một thảo dược lành tính, không chứa độc tố. Thế nhưng người dùng vẫn cần lưu ý những điều kiêng kỵ sau:
- Tuy có nhiều tác dụng đối với sức khỏe. Thế nhưng cũng nên thận trọng khi sử dụng, nhất là bệnh nhân mang bệnh lạ.
- Thông thường kinh giới tuệ có dược lý mạnh hơn. Thế nên không dùng cho những trường hợp vết thương đã có chảy mủ.
- Không dùng điều trị bệnh sởi cho trẻ em.
- Không kết hợp dược liệu với thịt cá lóc, cua, cá, thịt lừa.
- Nếu có dấu hiệu bị ngoại cảm phong hàn thấp, hư tự thường ra mồ hôi, tỳ yếu, đại tiện lỏng không nên sử dụng.
- Nếu thấy những dấu hiệu bất thường cần ngưng sử dụng dược liệu, đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để khám xét.
- Trẻ em, phụ nữ mang thai hay cho con bú nên thận trọng khi sử dụng, nên tham khảo ý kiến bác sĩ, người có chuyên môn trước khi dùng.
- Các bài thuốc Đông y chỉ mang tính chất tham khảo, trước khi dùng người bệnh vẫn cần hỏi ý kiến bác sĩ để có liệu trình điều trị tốt nhất.
Kinh giới quả thực là loại cây có nhiều công dụng đối với sức khỏe con người. Tuy nhiên, để những công dụng đó phát huy hiệu quả thì bạn nên sử dụng đúng cách, đúng liều lượng. Tốt nhất là nên tham khảo ý kiến của các thầy thuốc Đông y, những người có kinh nghiệm để nắm được cách sử dụng an toàn và phù hợp nhất.