Thoái hoá khớp bàn tay hay còn được viết tắt là THK bàn tay. Đây là một trong những tình trạng thuộc về bệnh khớp. Ở nước ta, số người mắc THK bàn tay chiếm tỉ lệ 14%. Và nó cũng là bệnh xếp vào vị trí thứ tư trong các vị trí thoái hóa khớp thường gặp. Bệnh thường gặp ở đối tượng là người cao tuổi. Thoái hóa khớp bàn tay gây đau, ảnh hưởng nhiều đến đời sống sinh hoạt hằng ngày của bệnh nhân. Người bệnh khi thực hiện chức năng vận động sẽ cảm thấy đau và khó khăn. Hãy cùng tintuxs.com tìm hiểu những kiến thức cơ bản về bệnh lý này. Bên cạnh đó biết được cách phòng ngừa tình trạng này từ sớm.
HIểu chung về thoái hóa khớp bàn tay
Ai, độ tuổi nào mắc THK bàn tay?
THK bàn tay thường hay gặp ở độ tuổi từ 60 – 65 tuổi. Tuy nhiên, từ độ tuổi 55 đã bắt đầu xuất hiện các biểu hiện của THK bàn tay. Tỉ lệ THK tăng dần theo tuổi, cao hơn ở nhóm tuổi từ 60 trở lên. Và cao nhất ở nhóm 70 – 79 tuổi. Tuổi cao là yếu tố nguy cơ cao nhất của THK. Vì lượng máu đến nuôi dưỡng vùng khớp bị giảm sút, sự lão hoá sụn càng rõ, làm cho sụn kém chịu đựng được các yếu tố tác động có hại lên khớp.
Bệnh cũng thường gặp ở nữ giới (75%). Số lượng bệnh nhân nữ mắc THK bàn tay nhiều gấp 3 lần so với nam giới. Nguyên nhân có thể là do sự thay đổi hormon như estrogen dẫn đến thay đổi tế bào sụn khớp.
Những người béo phì cũng dễ bị THK bàn tay. Có tới 1/3 bệnh nhân THK bàn tay bị béo phì.
Bàn tay nào thường hay bị thoái hóa khớp?
THK bàn tay thường xuất hiện sau một số bệnh lý bàn tay như sau chấn thương, gãy xương khớp, hoại tử xương, viêm khớp dạng thấp, gút mạn tính, đái tháo đường…
Bàn tay phải hay bị thoái hóa hơn. Vì đa số trong chúng ta đều thuận tay phải, dùng nhiều tay phải hơn trong cuộc sống, lao động và sinh hoạt. Trong số 5 ngón tay thì các ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa (ngón I, II, III) hay bị thoái hóa nhất do các ngón này phải hoạt động tích cực nhất khi cầm, nắm, mang, vác hay xách đồ vật.
Còn trong các vị trí khớp của từng ngón tay thì khớp ngón xa hay khớp ngón gần, khớp gốc ngón tay cái hay bị THK nhất, liên quan đến việc sử dụng các khớp này nhiều nhất khi cầm nắm đồ vật. Đặc biệt, khớp gốc ngón tay cái có hình yên ngựa, đảm nhiệm chức năng cầm, nắm đồ vật của bàn tay. Do đó dễ bị tổn thương hơn.
Dấu hiệu cơ bản của THK bàn tay
Có 4 dấu hiệu cơ bản của THK bàn tay. Đó là gai xương, hẹp khe khớp, đặc xương dưới sụn, hốc xương. Người bệnh thường bị đau khớp bàn tay một bên hoặc cả hai bên. Đau khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi. Đau tăng lên khi mặc quần áo, khi cài khuy áo; đau khi nắm bàn tay lại, đau khi rót nước vào li và đỡ đau khi nghỉ ngơi. Đau thường chỉ ở mức độ nhẹ và trung bình.
Vào buổi sáng, khi thức dậy, người bệnh thấy khớp bị cứng, khó cử động. Hiện tượng này kéo dài từ 15 – 30 phút. Cứng khớp sau khi nghỉ ngơi cũng thường gặp. Đó là dấu hiệu phá rỉ khớp. Dần dần bàn tay trở nên khó làm các động tác sinh hoạt thường ngày hơn, phát tiếng lạo xạo khi cử động. Các cơ bàn tay teo nhỏ.
Ở các giai đoạn muộn, có 1/3 bệnh nhân có các ngón tay bị biến dạng. Khoảng 50% số bệnh nhân THK bàn tay gặp khó khăn khi thực hiện các công việc tự chăm sóc bản thân, nội trợ và các công việc trong sinh hoạt hằng ngày khác. Ví dụ như chải đầu, giặt giũ, mặc quần áo, ăn uống, chăm sóc con cháu, bế trẻ nhỏ…
Làm gì để phòng thoái hóa khớp bàn tay?
- Cần tránh lao động, mang vác nặng.
- Không nên sử dụng đôi tay trong thời gian liên tục, quá dài.
- Các thành viên trong gia đình và cộng đồng xã hội nên quan tâm, chia sẻ bớt gánh nặng của người cao tuổi.
- Tăng cường việc sử dụng máy móc hỗ trợ cho lao động và sinh hoạt nếu có thể.
- Việc phát hiện sớm THK bàn tay là cần thiết, vì sẽ giúp điều trị sớm, giảm thiểu các hậu quả của bệnh.
Khi có các dấu hiệu như đau khớp bàn tay, biến dạng khớp hay cứng khớp buổi sáng, hạn chế vận động bàn tay thì nên đến khám chuyên khoa xương khớp để được tư vấn và điều trị kịp thời.